Hartworm
Hartworm wordt veroorzaakt door Dirofilaria immitus, een parasiet die wordt overgedragen door muggen. Deze parasieten hebben (net als bij leishmania en de tekenziektes) een ontwikkelingsstadium in de mug. Deze ontwikkeling is alleen mogelijk als er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan qua temperatuur en luchtvochtigheid. Deze condities komen hier in Nederland (nog) niet voor, waardoor hartworm hier dus ook niet voorkomt.
Cyclus
Wanneer een hond gestoken wordt door een besmette mug, worden microscopisch kleine larfjes geïnjecteerd. Deze migreren naar de spieren van de hond waar ze een aantal maanden verblijven om te groeien. Daarna migreren ze naar het hart en de grote bloedvaten rondom het hart waar ze verder uitgroeien tot volwassen wormen. Er zijn mannelijke en vrouwelijke wormen die paren, waarna er microfilaria (baby’s) worden vrijgegeven in de bloedbaan. Deze worden weer opgezogen door een nieuwe mug waarna de cyclus opnieuw begint. De incubatietijd van hartworm bedraagt ongeveer 6 maanden.
Symptomen
De ernst van de klachten is afhankelijk van het aantal wormen dat de hond met zich meedraagt in combinatie met de activiteit van de hond. Een mastin die de hele dag in zijn hok ligt om het terrein te bewaken zal minder snel klachten ontwikkelen dan een galgo die regelmatig heel hard moet rennen om een haas te vangen.
De klachten die de hond zal vertonen zijn klachten passend bij een hartprobleem en bestaan uit hoesten en een verminderd uithoudingsvermogen. Wanneer er heel erg veel wormen aanwezig zijn (>50), dan kan de hond ook plots instorten en sterven.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld door het aantonen van de aanwezigheid van volwassen wormen en microfilaria door middel van een bloedonderzoek. Daarnaast worden vaak rontgenfoto’s van de longen en een echo van het hart gemaakt om in te kunnen schatten hoeveel schade de wormen al hebben aangericht en wat de kans is op complicaties tijdens behandeling.
Behandeling
De behandeling tegen hartworm is intensief, langdurig, kostbaar en vaak niet zonder complicaties.
De behandeling tegen hartworm is tweeledig, enerzijds moeten de volwassen wormen gedood worden, anderszijds moeten de microfilaria en jonge wormen worden gedood. Hiervoor zijn verschillende middelen nodig.
Beschrijving van het hier in Nederland gebruikte protocol gaat wat te ver, maar is eventueel na te lezen op heartwormsociety.org. De belangrijkste complicatie die kan voorkomen tijdens de behandeling is het ontstaan van long-thrombo-embolieen door het doorschieten van stervende wormen naar de longen. Om dit te voorkomen is het erg belangrijk om de hond tijdens de behandeling zoveel mogelijk rust te geven.
De totale behandeling tegen hartworm neemt ongeveer 5 maanden in beslag, en pas 6 maanden na de behandeling kan gecontroleerd worden of deze voldoende is geweest.
Belangrijk wanneer je hond hier in Nederland gediagnosticeerd wordt met hartworm is om naar een dierenarts te gaan die ervaring heeft met het behandelen van hartworm. De behandeling van hartworm is daarnaast kostbaar, in totaal moet je rekenen op kosten van rond de € 2000,- voor de gehele behandeling (2023).
In zuid europese landen wordt hartworm soms met een ‘slow-kill’ methode behandeld, waarbij de wormen over een periode van 1,5 tot 2 jaar worden afgedood. Dit is om verschillende redenen echter zeer sterk af te raden.
Preventie
Wanneer je je hond mee neemt op vakantie naar een gebied waar hartworm voorkomt, is het belangrijk om je hond te beschermen tegen muggen. Dit kan door het gebruik van pipetjes of banden die ook tegen teken en zandvliegjes werken.
Het duurt ongeveer 6 maanden voor een hartwormbesmetting zichtbaar is in het bloed. Een negatieve bloedtest geeft dus geen garantie dat je hond ook hartworm-vrij is. De jonge wormen die zich nog aan het ontwikkelen zijn in de spieren, gaan gelukkig dood van milbemax, een algemeen ontwormingsmiddel. Door je hond te ontwormen bij aankomst in Nederland en dit één maand later nog eens te herhalen, voorkom je dat eventuele jonge wormen zich verder kunnen ontwikkelen tot volwassen wormen.
